özet

BULUŞ: BİR DENEYİM ALANI OLARAK HAREKET

ÖZET

Mimari tasarım sürecinde araştırma yapma ve araştırmanın temsili üzerine sorular sorarak başlayan bu tezin oluşturulmasında, teorik kurgudan önce bedensel deneyler gerçekleştirildi. Deneyler üzerine denemeler yazılarak, beden, hareket, alışkanlık gibi kavramlar üzerinden yeni betimlemeler ve düşünceler üretildi. Kendisi bir tasarım süreci olan bu tez, süreç halinde sunulmaktadır.

Deneylerin her biri İstanbul’a ve bugüne ait sorunsallarla başlamaktadır. Bu deneyler “Yokevlilik Üzerine”, “Yürümek: Tarlabaşı” ve “Yeniden Hareket Etmek: Kumkapı” başlıklarında sırasıyla; “evin anlamı nedir?”, “Tarlabaşı için kullanılan dil çözümlenebilir mi?”, “Kumkapı’da hareket ile haritalama nasıl gerçekleşir?” sorunsalları ile başlamaktadır. Bu sorunsallar, kent içinde hareket ederek ve kentle bedensel olarak temas ederek oluşan anlamların video, fotoğraf, yazı, ses kaydı gibi araçlarla temsili denenerek araştırılmaktadır. Her bir deney yeni bir sorunsalla biter. Deneylerin sonuçlar yerine sorunsallarla bitişi; deneyler sonrası yazılan denemeler için birer başlangıç noktasıdır.

Her bir deney sonrasında yazılan denemeler, hem araştırma yapma eylemi hem de bu araştırmanın temsil edilmesi ile ilgili çıkılan yazı yolculukları olarak görülebilir. Yolculuk olarak betimlenmesinin nedeni, örneğin bir denemenin deneyimden bedene doğru hareketinin, başka bir denemede tersine dönüp önceki denemenin kavramları ele alışını dönüştürebilmesidir. Üç deney ardından üç deneme yazıldı: “Araştırmacının Eylemi”, “Araştırmacıdan Açık Bedene” ve “Buluş”. Bu denemelerde, bedenle ilgili “açık beden” ve tasarım süreci ile ilgili “buluş” kavramları üretildi. Açık beden deneyime açık olan araştırmacının bedeni; buluş ise ürün ve üretimin eş zamanda gerçekleştiği bir süreç olarak tanımlanmaktadır.

Açık beden, spontane olarak hareket eden bedendir. Bu sayede, mimari tasarım sürecini deneyimleyen kişinin bedensel olarak cisimleştirmiş olduğu alışkanlıklarını kırabileceği düşünülmektedir. Buluş, tasarım süreci için yeni bir hareket alanı olarak deneyimi ve yeni bir deneyim alanı olarak da hareketi önerir. Bir keşif yolculuğudur. Bu yolculukta, bedensel olarak yoğunlaşma içerisinde bulunmaktır. Zihin ve tasarlanmış hareketler geri plandadır. Beden, kendi dışı ile birlikte bir oluş içerisindedir. Durağan ya da tanımlı bir yöntem değildir:  Her beden kendi yöntemini bulur, her beden kendi süresini deneyimler, her beden her an yöntemini değiştirebilir. Dolayısıyla her buluş farklıdır. Ürün ve üretim aynı anda gerçekleşir. Ürünün yeniden temsili bu ilksel temasta kurulan hareketten kuvvet alır. Buluş yeniden temsil için bir esin kaynağıdır.

Tüm bu önermeler deneyimlenerek kavranabilecek bir sürece vurgu yaptığı için, kavramın biçimsiz gövdesidir. Başka bir deyişle bu önermeler, gerçekleşen deneyler sonucu yazılmış, değişebilir ve dönüşebilir anlam belirmeleridir. Mimari tasarım sürecinde hareket ve bedenini araştırmaya katan her beden için buluş tekildir.

Araştırma yapma ve bunun temsilinin, mimari tasarım sürecinin birbiri içine geçen katmanları olduğu düşünülmektedir. Bu süreçte sabit fikirlerin ve alışkanlığa dönüşen araştırma yapma – temsil etme biçimlerinin kırılması için bedensel deneyime ve bu deneyimle kurulan anlamlara açık olmak, bu tezin vurgulamak istediği noktadır. Deneyler ve denemeler halindeki tez, bu noktaya nasıl varıldığını anlatmakla birlikte, açıklığın nasıl gerçekleşebileceğine dair ipuçları verebilir.

Baudrillard'dan bir alıntı;

Politika artık ideolojinin bir biçimi değildir; stratejinin biçimidir, amaçlarındaki patavatsızlığıyla edepsiz bir oyunu ustalıkla kullanmanın biçimidir.

savunma sınavı-sunum

juri gününden, 24.01.2013.